Friuli

Friulia to historyczna, choć mało znana kraina, która obejmuje 96% terenów regionu autonomicznego Friuli-Wenecji-Julijskiej (włoski Friuli-Venezia Giulia, friulski Friûl-Vignesie Julie, słoweński Furlanija-Julijska krajina). Graniczy od zachodu z Wenecją Euganejską, od północy z Austrią, a od wschodu ze Słowenią. Głównym miastem, stolicą Friulii jest Udine, inne ważne miasta to Pordenone i Gorycja, w skład regionu wchodzi także miasto Triest. Rdzenni mieszkańcy Friulowie posługują się własnym, należącym do grupy retoromańskiej językiem, są zresztą najliczniejszą grupą wśród retoromanów. Język ten został uznany przez Republikę Włoską za odrębny i równoprawny z włoskim w regionie dopiero w 1999 roku. Najbardziej znanym artystą tworzącym w tym języku był Pier Paolo Pasolini, którego matka była Friulijką, a on tworzył w nim swoje wczesne wiersze. Istnieje też tradycyjna flaga z orłem na błękitnym tle. W regionie liczącym około miliona mieszkańców, Friulowie stanowią większość etniczną z populacją ponad 600 tysięcy ludzi, poza nimi zamieszkują tutaj też Włosi i około 60 tysięcy Słoweńców. Położenie na styku bardzo odrębnych kultur i tradycji: łacińskiej, germańskiej i słowiańskiej, przekłada się oczywiście też i na uprawę winorośli, która ma tutaj wielowiekową tradycję. Oprócz autochtonicznych szczepów takich jak  Ribolla Gialla czy Verduzzo, udają się też znakomicie te z sąsiednich terenów, jak i „międzynarodowe” np. uprawiane od czasów napoleońskich Chardonnay, oba Cabernety i Merlot.