Teroldego Rotaliano jest czerwoną autochtoniczną odmianą winorośli uprawianą w północno-wschodniej części prowincji Tyrol Południowy włoskiego regionu Trentino-Alto Adige (niem. Trentino-Südtirol). Znane i uprawiane od starożytności w "Campo Rota liano" (niem. die Rotaliana-Ebene), czyli na obszarze płaskiego trójkąta pomiędzy rzeką Etsch (Adige) i jej dopływem Noce w gminach Mezzolombardo, Mezzocorona i wsi Grumo, należącej do gminy San Michele all'Adige . Od 18 lutego 1971 na tym obszarze istnieje DOC Teroldego Rotaliano obejmujący około 400 hektarów uprawianych przez ponad 300 producentów. Dotyczy tylko win wykonanych w 100% z tych gron.
Testy DNA wykazały, że Teroldego jest rodzicem Lagreina, a także wysokie prawdopodobieństwo pokrewieństwa z Pinot Noir.
Istnieją co prawda nieliczne nasadzenia w Australii w McLaren Vale i Margaret River, także w Kalifornii i Brazylii, jednak Teroldego prawie w 100 procentach nadal jest uprawiana na macierzystej płaskiej ziemi między górami.
Grona dojrzewają na przełomie września i października, ze względu na chłodny alpejski klimat często jest to przyczyną niedostatecznej dojrzałości. Teroldego jest odmianą o ciemnej skórce, dającą wina o pięknej rubinowej barwie, intensywnym aromacie, owocowym charakterze z przewagą ciemnych owoców leśnych w nosie.
W 1919 roku na skutek traktatu pokojowego w Saint-Germain austriacki kraj koronny Tyrol został podzielony i jego część Tyrol Południowy, wbrew woli miejscowej ludności wraz z Trydentem został wcielony do Włoch jako region Trydent-Górna Adyga. W czasach Mussoliniego nastąpiła przymusowa italianizacja, pogłębiając konflikt polityczny i narodowościowy. Zmieniano nazwy miejscowości, a nawet administracyjnie nazwiska na włoskie, zakazano używania języka niemieckiego. Opór rdzennej ludności spotykał represje, zwalniano miejscowych urzędników i nauczycieli, osiedlając i zatrudniając ludzi z innych rejonów Włoch. Zjawisko to dotyczyło zwłaszcza Bozen – przemianowanym na Bolzano – miało się ono stać pokazowym włoskim miastem. Te działania stały się przyczyną trwającej dziesiątki lat walki miejscowej ludności o prawo do tożsamości i samostanowienia. Rozwinęło się tajne szkolnictwo. Opór zbrojny przybrał postać sabotażu, uciekano się nawet do ataków terrorystycznych na przedstawicieli państwa włoskiego i infrastruktury. Niszczono linie wysokiego napięcia, koszary, pomniki, dworce kolejowe Szczytowy moment przypadł na lata sześćdziesiąte. Walka i sądowe procesy polityczne przyniosły skutek. W 1972 region uzyskał autonomię na mocy „Statutu Autonomicznej Prowincji Bozen” gwarantujący równorzędność języków w szkolnictwie, napisach publicznych itp. Istnieją jednak nadal kontrowersje wokół sztucznie zitalizowanych nazw geograficznych i Pomnika Zwycięstwa w Bozen, gloryfikującego politykę Mussoliniego wobec regionu. Statut dał też równouprawnienie jeszcze innej grupie etnicznej zamieszkującej tę ciekawą enklawę. Chodzi o około 30 tysięczną społeczność retoromańskiej ludności posługującej się językiem ladyńskim. I on także jest ponownie nauczany, od tamtej pory, w szkołach na terenach zamieszkałych przez Ladynów. Istnieje nawet telewizja nadająca lokalne programy w tym języku RAI TV Ladinia. Co ciekawe, w październiku 2007 odbyło się referendum, w dwóch gminach ladyńskich położonych w sąsiedniej prowincji Belluno i zdecydowaną większością mieszkańcy zadecydowali o przyłączeniu ich do prowincji Tyrol Południowy. Obecnie w przybliżeniu 70 procent mieszkańców deklaruje niemiecki jako język ojczysty, 25 procent włoski, a 5 procent ladyński. Powstał tu nawet pierwszy w Europie trójjęzyczny uniwersytet – Wolny Uniwersytet Bozen.
Obecnie ze względu na przychody z turystyki i doskonale rozwinięte rolnictwo w postaci głównie uprawy winnej latorośli i sadownictwa Tyrol Południowy jest jednym z najbogatszych regionów Włoch.
Wyszukanie zaawansowane